سازمان بینالمللی اندازهشناسی قانونی سازمانی پیمانی و بیندولتی است که اعضای آن را هموندهای دولتی کشورهای فعال در زمینههای فنی کمیتهها، و اعضای متناظر کشورهایی شامل میشوند که با نقش ناظر در OIML حاضرند. سازمان ملی استاندارد ایران از سال 1337 و بنابر مصوبه مجلس شورای ملی، عضو سازمان بینالمللی اندازهشناسی قانونی (OIML) شده است. برخی از اعمال این سازمان، شامل تدوین مدرکهایی است که یک به یک به آنها خواهیم پرداخت.
ویژگیهای اندازهشناسی موردنیاز برای دستگاههای اندازهگیری، و تجهیزات بررسی یکسان بودن دستگاههای اندازهگیری با آن ویژگیها را همانند الگویی همهفهم، تعیین میکنند. اعضای دولتی باید این توصیهنامهها را با سختگیری بیشتری اجرای کنند.
این مدارک ماهیت اطلاعاتی دارد و هدف، هماهنگسازی و گسترش کارهای مربوط به اندازهشناسی قانونی است. در این ارتباط میتوان به مدرک "قوانین اندازهشناختی" اشاره کرد؛ که به عنوان قاعدهای برای تدوین قانون اوزان و مقیاسها میتواند در همه کشورهای عضو عملی شود.
واژههای هماهنگ شدهای که بایستی تا حد امکان در تمام نشریههای OIML استفاده شود. این واژگان بر اساس روش اجرایی تعریف شدهای که CIML تنظیم میکند، انتخاب میشود.
مدارک اطلاعاتی که برای سرو شکل دادن به اندازهشناسی قانونی، راهنماییهایی را ارائه میکند. این متون بر اساس روش اجرایی تعریف شده از سوی CIML، بنا بر موارد مشخص تنظیم میشود.
سازمان بینالمللی اندازهشناسی قانونی که به اختصار OIML نامیده میشود، در سال 1955 میلادی تاسیس شده است. وظیفه این سازمان تدوین استانداردهای وسایل اندازهگیری و تهیه مدارک لازم در زمینه الزامهای مترولوژیکی (علم اوزان و اندازهگیری) برای وسایل اندازهگیری است؛ که باید از نظرگاه قانونی سامان داده شود. یکی از اصلیترین وظایف این سازمان، به وجود آوردن زبان مشترک میان تمامی کشورهای عضو سیستم متریک است. چنانکه هرکس در هر گوشه از جهان از اصطلاحات برجسته و شناخته شده این زمینه برداشتی یکسان داشته باشد. همین امر دستآویزی شد تا در سال 1978 میلادی واژهنامهای با عنوان "واژهنامه بینالمللی اصطلاحات عمومی و اساسی در مترولوژی" نیز منتشر شود.
سازمان بینالمللی اندازهشناسی قانونی سازمانی پیمانی و بیندولتی است که اعضای آن را هموندهای دولتی کشورهای فعال در زمینههای فنی کمیتهها، و اعضای متناظر کشورهایی شامل میشوند که با نقش ناظر در OIML حاضرند. سازمان ملی استاندارد ایران از سال 1337 و بنابر مصوبه مجلس شورای ملی، عضو سازمان بینالمللی اندازهشناسی قانونی (OIML) شده است. برخی از اعمال این سازمان، شامل تدوین مدرکهایی است که یک به یک به آنها خواهیم پرداخت.
توصیهنامههای بینالمللی (International Recommendations)
ویژگیهای اندازهشناسی موردنیاز برای دستگاههای اندازهگیری، و تجهیزات بررسی یکسان بودن دستگاههای اندازهگیری با آن ویژگیها را همانند الگویی همهفهم، تعیین میکنند. اعضای دولتی باید این توصیهنامهها را با سختگیری بیشتری اجرای کنند.
مدارک بینالمللی (International Documents)
این مدارک ماهیت اطلاعاتی دارد و هدف، هماهنگسازی و گسترش کارهای مربوط به اندازهشناسی قانونی است. در این ارتباط میتوان به مدرک "قوانین اندازهشناختی" اشاره کرد؛ که به عنوان قاعدهای برای تدوین قانون اوزان و مقیاسها میتواند در همه کشورهای عضو عملی شود.
واژهنامهها (Vocabularies)
واژههای هماهنگ شدهای که بایستی تا حد امکان در تمام نشریههای OIML استفاده شود. این واژگان بر اساس روش اجرایی تعریف شدهای که CIML تنظیم میکند، انتخاب میشود.
راهنماهای بینالمللی (Guides)
مدارک اطلاعاتی که برای سرو شکل دادن به اندازهشناسی قانونی، راهنماییهایی را ارائه میکند. این متون بر اساس روش اجرایی تعریف شده از سوی CIML، بنا بر موارد مشخص تنظیم میشود.
ساختار سازمان بینالمللی اندازهشناسی قانونی OIML
مجمع بینالمللی اندازهشناسی قانونی (International Conference on Legal Metrology)
"مجمع" بالاترین نهاد تصمیمگیری در سازمان OIML شناخته میشود. هیات شرکتکننده در این مجمع شامل نمایندگان اعضای دولتی، نمایندههای هموندان متناظر به عنوان ناظر و نمایندگان سازمانهای مرتبط در نقش ناظر هستند. این مجمع هر 4 سال یک بار برگزار میشود و خط مشی عمومی و سر فصلهای بودجه را برای سازمان تعیین میکند و مقالههای خاصی برای انتشار تصویب میشود.
کمیته بینالمللی اندازهشناسی قانونی (CIML)
این کمیته نقش کمیته راهبری برای OIML را دارد. در جلسههای ماهیانه این کمیته، پیشرفت فنی سازمان و فرایند اداری آن بررسی میشود. اعضای کمیته نمایندگان معرفی شده از طرف هر یک از هموندان دولتی هستند. زمانی که عضوی از عضویت در CIML بازنشسته میشود، ممکن است پس از رجوع به سابقه و کارکردش در سازمان، به عنوان عضو افتخاری به کار خود ادامه دهد.
دفتر بینالمللی اندازهشناسی قانونی (BIML)
دفتر بینالمللی اندازهشناسی قانونی (BIML)، در واقع ستادOIML به حساب میآید. و به همراه CIML، مسئول اجرایی کردن تصمیمهای مجمع است.
کمیتههای فنی و فرعی فنی OIML
کمیتههای فنی، حوزههای گستردهای از اندازهشناسی قانونی و کمیتههای فرعی، موضوعهای خاصتر را پوشش میدهند. کمیته فنی و فرعی ممکن است مسئول تدوین یک یا چند مدرک OIML باشد. گروههای کاری، زیر نظر کمیته فنی یا فرعی کار میکنند و مسئول تدوین این مدارکاند. کشورهای عضو تصمیم میگیرند که براساس توان خود در کدام پروژه یا کمیته فنی یا فرعی، فعال باشند. میان کمیتههای فنی و زیرکمیتههایش، اجماع بینالمللی وجود دارد و ترکیب آن شامل نمایندگانی از اعضای دولتی و سازمانهای فنی و استانداردسازی بینالمللی و اعضای منطقهای است. کارشناسان زیر نظر دبیرخانه، راهنماهای بینالمللی اندازهشناسی و روشهای اندازهگیری دستگاههای اندازهگیری را با توجه به کنترل قانونی تدوین میکنند.