یزد

درباره یزد :

یزد، مرکز استان یزد و شهرستان یزد است که جزو ۱۸ کلان شهر ایران محسوب می‌شود و در مجاورت کویر مرکزی ایران قرار گرفته‌است. یزد که به نخستین شهر خشت خام شهره است به عنوان دومین شهر تاریخی دارای سکنه ایران بعد از ارگ قدیمی بم در شهر بم (بدون سکنه) و همچنین بیست و دومین اثر تاریخی کشور در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. شهر یزد یکی از قطب‌های پزشکی و فرهنگی ایران به‌شمار می‌آید که نخستین صندوق امانات جهان ۱۷۰۰ سال پیش در حوضه تمدن این شهر بنا نهاده شده‌است. اوج آبادانی یزد، از سدهٔ «هشتم هجری» به بعد بوده و اتابکان یزد از مهم‌ترین عوامل پیشرفت این شهر در سده‌های گذشته به‌شمار می‌روند. بافت تاریخی شهر یزد در تاریخ ۱۶ اسفند ۱۳۸۴ با شماره ثبت ۱۵۰۰۰، به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.یزد به عنوان شهر بادگیرها، دارالعباده، دارالعلم و دارالعمل، حسینیه ایران، شهر دوچرخه‌ها، شهر شیرینی، شهر قنات و قنوت و قناعت و شهر آتش و آفتاب معروف است.

واژهٔ یزد، در لغت به معنای سپند و پاک بوده و وجه‌تسمیهٔ این شهر، سرزمین مقدس و شهر خدا است.

واژه‌هایی که در مدارک تاریخی مربوط به پیش از اسلام، ماد و پارت و نیز پیش از ورود آریایی‌ها تا دوران کنونی به یزد داده شده‌است عبارتند از:

الف: ایز - ایزاطیخه – ایزدیس – ایساتیس – ایستخای

ک: کت – کتروا - کته – کث – کثه – که – کهثه

گ: گث – گبست

د: دارالسیاده – دارالشیعه – دارالمؤمنین - دارالعلم - دارالعباده

ی: یزجی – یزد – یزدان شهر - یزدان گرد – یست – یسدی – یسن – یکس

واژه «یزش» به معنای ستایش و نیایش در زبان پارسی میانه است.

ابن بلخی در کتاب فارسنامه که در قرن ششم هجری تألیف شده، نام اصلی یزد را «کثه» نامیده و احمد بن حسین بن علی کاتب نیز در قرن نهم در کتاب تاریخ یزد نام «کثه» را تأیید نموده که معنی شهر کوچک است، زیرا در پارسی باستان این واژه به معنای کوچک است زیرا کثه در مقایسه با ایساتیس که شهر بزرگی بود در حومه یزد قرار داشته و کوچک بوده‌است.

اصطخری دربارهٔ یزد می‌گوید: «کثه مرکز یزد، شهری است درحاشیه کویر دارای هوای خوب و در عین حال واجد آسایش و تنعم شهرهای بزرگ است». واژه یزد نامی است باستانی، که ریشه در «یشت» یا «یزت» و «یسن» دارد، با مفاهیمی چون ستایش، نیایش، پرستش، ایزد و … که یکی از فصول پنجگانه اوستا هم، با یکی از این نام‌ها یعنی یشت خوانده شده‌است.

بعد از آمدن اسلام و گرایش مردم یزد به دین اسلام عنوان «دارالعباده» به این شهر داده شد. این نام توسط ملکشاه سلجوقی انتخاب شد، زیرا علاء الدوله کالنجار تقاضای حکومت یزد را از وی کرده بود تا در آن جا به عبادت بپردازد.

احمد کاتب مورخ یزدی قرن نهم هجری قمری، نوشته‌است که:

چون دولت از خاندان غزنویان روی بتافت، آفتاب دولت سلجوقیان از آسمان اقبال طلوع کرد و قزل ارسلان به سلطنت بنشست و بعد از او آلب ارسلان و بعد از او سلطان جلال‌الدین ملکشاه که بهادر این خاندان بود و او را وزیری چون نظام الملک بود.

سلطان ملکشاه از خراسان به عراق آمد و تمام عراق و آذربایجان در تصرف گرفت و به اصفهان آمد. علاء الدوله کالنجار سلطان را استقبال نمود و پیشکشهای پادشاهانه بگذرانید. سلطان ملکشاه او را تعظیم کرد که از سلاطین آل بویه او مانده بود. شرم داشت که اصفهان از او بگیرد. علاء الدوله را بگذاشت و خود به طرف بغداد روان شد و سه سال برفت. بعد از آن، به فارس مراجعت فرمود و هوای اصفهان داشت. پیش علاء الدوله فرستاد و او را خلعت پادشاهانه داد و گفت که حرمت تو بر ما واجب است. اما بدان که مرا دوازده هزار جانور همراه است، "اشاره به لشکریان ترک و آلتایی!" و هیچ مملکتی بغیر از اصفهان مرا جای نشست برنمی‌تابد، اگر صلاح باشد اصفهان را به من واگذارد و هر مملکت دیگر که می‌خواهد بستاند.

رسول پیش علاء الدوله آمد و مکتوب و خلعت سلطان بیاورد، علاء الدوله گفت فرمان بردارم و مرا داعیه سلطنت نیست، اما از وطن ناگزیر است. ولایت مختصر مرا کافی است که اقطاع من باشد و من در آنجا به عبادت مشغول گردم. باقی‌سلطان حاکم است؛ و رسول را نوازش فرمود و خلعت داد و بازفرستاد.

چون رسول پیش ملکشاه آمد، ملکشاه بدو آفرین کرد و او را بستود و دختر عمّ خود، سلیمانشاه، ارسلان خاتون را نامزد او کرد و زفاف کردند و به استصواب رأی نظام الملک یزد را نامزد علاء الدوله کالنجار کردند و گفتند: یزد عبادت‌خانه اوست، و یزد را «دارالعباده» نام کردند و علاء الدوله را با ارسلان خاتون و تبع او روانه یزد کردند، در سنه اربع و خمسمائه.

و اصفهان به سلطان ملکشاه بازماند و سلطان به اصفهان آمد و دارالسلطنه ساخت؛ و مدفن سلطان در اصفهان است و بعضی فرزندان مثل سلطان محمد و برکیارق و سلطان محمود. نیز گویند نظام الملک در اصفهان مدفون است.

اسامی منتسب به این شهر یعنی کثه (شهر دارای کتس=قنات)، فرافر (دژ بالایی)، هرفت (دژ نگهبانی)، ایساتیس (شهر دارای چشمه پوشیده نیرومند یا قنات نیرومند)، ایستیخای خبر بطلمیوس در صحرای کرمان ("ایس- تی-خاً به همان معنی ایساتیس) و یزد (شهر دارای چشمه پوشیده=قنات)، نشانگر اهمیت دیرین و بزرگی این شهر کویری باستانی می‌باشند. وجه اشتقاق خود نامهای قنات یعنی کاریز (کا- ریز) و کتس (کت- اوس) هم چشمه ریزان و خانه چشمه است. آثار این قنات نیرومند تاریخی دورتر از خود شهر یزد، در بین کوه‌های شیرکوه و مهریز باقی مانده‌است.

زد شهر مشهور ایران زمین است و در اقصا نقاط جهان شناخته شده است. از تمام کشورهای دور و نزدیک جهان، گردشگران و جهان‌گردان به پهنۀ وسیع ایران زیبا می‌شتابند و شهر تاریخی و باستانی یزد را به عنوان مقصد سفر خود انتخاب می‌کنند. اتفاقاً همین امر باعث شد که میزبون به شهر یزد از زاویه‌ای تازه نگاه کند و این بار در سفر به یزد از اطلاعاتی بنویسد که دانستن آن‌ها ارزش سفر به یزد را صدچندان افزایش می‌دهد. به عقیدۀ میزبون جالب است اگر بدانید شهر یزد و استان یزد چند سال قدمت دارند. یا مثلاً اینکه از این شهر مهم، تاریخی و باستانی چه سوغاتی می‌توان به یادگار بُرد؛ یا حتی اینکه غذاهای سنتی این خطه چه‌ها هستند، جاهای دیدنی معروف یزد کجاست، در دوران تاریخی پیش از عصر ما یزد، این شهر جذاب و پرطرفدار، چه سرگذشتی را پشت سر گذاشته است؛ و حالا، در عصر و دورۀ ما این شهر جذاب و تماشایی از چه ویژگی‌های نابی برخوردار است.

شاید همین حالا این پرسش در ذهن شما ایجاد شده باشد که چرا شهر یزد به عنوان یک مقصد ناب برای گردشگران ایرانی و غیر ایرانی به شمار می‌رود. و مثلاً اینکه چرا گردشگران خارجی از میان این همه شهر، شهر اصیل و تماشایی یزد را به عنوان مقصد سفر خود انتخاب می‌کنند و به دیدار از جاذبه‌های این شهر می‌پردازند! شک نداشته باشید که گردشگران باهوش، حرفه‌ای و کنجکاو حتماً در شهر یزد جاذبه‌هایی بی‌رقیب یافته‌اند و به همین دلیل این شهر باستانی و تاریخی را به سایر شهرهای جهان ترجیح می‌دهند. برخی از مهمترین دلایل انتخاب شهر یزد به عنوان مقصدی ناب برای گردش و تفریح به قرار زیر هستند؛ در واقع در مورد شهر یزد می‌توان گفت:

• اولین شهر از تمام شهرهای ایران زیبا و تماشایی که به ثبت جهانی نائل شد شهر یزد است.
• اقلیت‌های دینی در شهر یزد ساکن هستند و از اماکن مذهبی فعال آیین خود بهره دارند.
• اماکن، مراسم و آثار به یادگار مانده و تازه از زرتشتیان به وفور در این استان پهناور دیده می‌شود.
• محلۀ زرتشتی‌ها در شهر یزد بافت پیشین خود را حفظ کرده است.
• شهر یزد همچون یک ماشین زمان گردشگران را با خود به روزگار گذشته می‌برد.
• بادگیرها و بناهای تاریخی بسیاری در شهر یزد وجود دارند که شهرت آن‌ها جهان‌گیر است.
• بلندترین مناره‌های ایران زمین در مسجد جامع شهر یزد خودنمایی می‌کنند.
• باغ دولت آباد در شهر یزد به عنوان یک شاهکار اصیل معماری به ثبت جهانی رسیده است.
• خوشمزه‌ترین و مشهورترین شیرینی‌ها در شهر یزد پخته می‌شوند.
• سوغات اصیل شهر یزد شیرینی‌ها و باقلواهای یزدی هستند.
• آیین‌هایی تاریخی از قبیل نخل‌گردانی پس از گذشت سال‌های بسیار همچنان با شور در شهر یزد برپا می‌گردند. آیین نخل‌گردانی در یزد به منظور بزرگداشت روزهای تاسوعا و عاشورا برگزار می‌شود و یک آیین تاریخی و اسلامی به شمار می‌رود.
• آیین‌هایی باستانی از قبیل جشن مهرگان و جشن سده همچنان با شور و شکوه در شهر یزد برگزار می‌شوند.

مردم اصیل و شریف ساکن در شهر یزد اکثراً مسلمان و پیرو مذهب شیعۀ دوازده امامی هستند. در کنار مسلمانان بسیار گروه بزرگی از زرتشتیان نیز ساکن شهر یزد هستند و حضور همین گروه سبب شده است که نشانه‌های آیین زرتشتی و اعیاد و مراسم باستانی در این شهر به قوت خود باقی بماند. همچنین در کنار مسلمانان و زرتشتیان گروه‌هایی دیگر از ساکنان شهر یزد پیرو اقلیت‌های دینی یهودی و مسیحی هستند. بنابراین شهر یزد را می‌توان به عنوان نمادی از دوستی و برادری ادیان و مذاهب مختلف با هم در کنار هم دانست.

پ.ن اول: کاربرد زبان بهدینی یعنی گَورونی یا دری زرتشتی از اهمیت ویژه‌ای در مطالعۀ آثار مکتوب ایران باستان برخوردار است.

پ.ن دوم: برخی از افراد که گاه ممکن است از اهالی ادب پارسی و تاریخ و علوم انسانی باشند یا گاه ممکن است از جمله افراد خوش‌ذوق و کنجکاو باشند و در هر صورت به درک ایران باستان علاقۀ قابل توجهی داشته باشند. توصیۀ اکید میزبون به این دسته از افراد تشنۀ دانستن و تجربیات منحصر به فرد سفر به شهر هزار رنگ یزد است. در واقع یکی از بهترین مناطق برای پی‌بردن به راز ایران باستان همین شهر است و لا غیر. چون در شهر اصیل و مردمی یزد هنوز آیین‌های دوران ایران باستان زنده است و همچنان در میان مردم شهر جریان دارد. همانطور که پیدا است یکی از بزرگترین و غنی‌ترین مظاهر ایران باستان همین آتشکده‌ها هستند که بیشترین تعداد و جاری‌ترین حالت آن را فقط و فقط می‌توانیم در شهر بزرگ و غنی یزد ببینیم. البته لازم است اضافه کنم که علاوه بر آتشکده‌ها آیین‌های رایج در مذهب زردشتی نیز در شهر یزد زنده هستند و مورد توجه قرار می‌گیرند. با توجه به این امر که آیین‌ها معنای زندگی هستند و تب و تاب زندگی را به دوش می‌کشند بخش عمده‌ای از روح ایران باستان را باید در همین آیین‌های ملی و باستانی جویا شد. بنابراین شاید بهتر باشد زمانی خاص را برای سفر به شهر یزد انتخاب کنید زمانی که مصادف با یکی از مراسم آیینی باشد. برای مثال اوایل پاییز که با جشن بزرگ مهرگان همراه باشد یا بهمن ماه که با جشن سپندارمذگان همراه باشد یا شاید هم در حوالی عید نوروز که با مراسم خاص چهارشنبه‌سوری و عید نوروز و غیره زیباتر شود. اما در کنار موارد ذکر شده جا دارد معماری اصیل و منحصر به فرد بناهای شهر یزد نیز ذکر شود. اگر در کوچه‌های شهر یزد قدم زده باشید و اگر بوی کاه‌گل جاری در این کوچه‌ها را استشمام کرده باشید بدون شک تأیید خواهید کرد که جنس این کوچه‌ها و این راه‌ها و این بناها با جنس سایر محله‌ها در شهرهای دیگر ایران باشکوه بسیار متفاوت است. طوری که گویی روح زندگی در وجب به وجب این راه پر پیچ و خم در جریان است. این کوچه‌ها در هر قدم یادآور گذشته‌ای پرماجرا هستند. گذشته‌ای که هر لحظۀ آن داستانی غنی و پرکشش و شنیدنی خواهد بود. داستانی که از قلب تاریخ سر بر آورده است و به قدری شور و نشاط و هیاهو دارد که می‌تواند تا قلب مخاطبش جریان پیدا کند چون ناگزیر آنچه از دل برآید لاجرم بر دل نشیند.

شهر اصیل و تماشایی یزد در سراسر کشور به عنوان پنجمین شهر صنعتی ایران زمین شهرت یافته است. بزرگترین و مهمترین صنایع در کشور پهناور ایران در شهر یزد به فعالیت می‌پردازند. برخی از این صنایع عبارتند از:

• نساجی پارچه‌های طرح دار و ساده
• نساجی فرش
• معادن فولاد
• معادن آهن
• کارخانجات کاشی
• معادن زغال سنگ
• معادن سنگ
• کارخانه‌های کابل
• کارخانه‌های فیبر نوری
• کارخانه‌های صنایع غذایی
• کارخانجات تولید فرش
• زرگری و هنر و صنعت طلاسازی
• صنعت گردشگری

پ.ن اول: گروه کارخانجات کویر یزد در امر تولید فرش مبادرت دارند و زیباترین و نفیس‌ترین شهرها را عرضه می‌کنند. فرش ستارۀ کویر یزد در سراسر جهان از شهرتی فراگیر بهره دارد.

پ.ن دوم: یکی از صنایع ارزنده، مشهور و بی‌رقیب در یزد صنعت یا هنر زرگری و طلاسازی است. طلاهای یزدی علاوه بر مرغوبیت خاص و ویژه در زیبایی و جلوه نیز قابل تقدیر هستند و به همین دلیل یکی از سوغات منحصر به فرد شهر یزد به شمار می‌روند.

پ.ن سوم: جاذبه‌های گردشگری بسیار در شهر یزد سبب شده است که هر ساله چه از سراسر ایران زمین و چه از اقصا نقاط جهان گردشگران بسیاری به این شهر ناب و تماشایی سفر کنند. همچنین روی گشاده و مهمان‌نوازی مردم اصیل یزد نیز سبب شده است که گردشگران در سفرهای بعدی خود نیز شهر یزد را به عنوان مقصد گردشگری انتخاب کنند و در نتیجه صنعت گردشگری در شهر یزد از رونق و شکوهی غیر قابل وصف بهره دارد.

شهر یزد در سارسر جهان مشابهانی دارد. از این مشابهان را با عنوان خواهرخوانده یاد می‌شود. برخی از خواهرخوانده‌های شهر اصیل و تماشایی یزد عبارتند از:

• شهر حمص در کشور سوریه
• شهر یازبرین در کشور مجارستان
• شهر نزوی در کشور عمان
• شهر اولگین در کشور کوبا
• شهر یئوسو در کشور کره جنوبی

یزد، شهری جهانی

نخستین شهر از فهرست جذاب و تماشایی شهرهای کشور عزیزمان ایران زیبا که در کنار شهرت و محبوبیت جهانی به ثبت جهانی رسید و نامش در فهرست سازمان جهانی یونسکو وارد شد شهر اصیل و تماشایی یزد است. این اتفاق خجسته و فرخنده در سال ۲۰۱۷ رخ داد. ملاک‌هایی که برای ثبت شهر یزد در فهرست یونسکو ارزشمند بوده‌اند و شهر یزد توانسته است این ملاک‌ها را ارائه دهد عبارتند از اینکه اولاً شهر یزد توانسته است یک سند ناب و اصیل در خصوص یک سنت اصیل فرهنگی یا یک تمدن زنده و بالنده یا تمدنی که متعلق به گذشته بوده است و امروزه از میان رفته است ارائه دهد. دیگر اینکه شهر اصیل یزد به عنوان نمونۀ باشکوهی از رابطه و تعامل برقرارشده در میان انسان و محیط زیست که می‌تواند نمایانگر شکوه یک فرهنگ باشد، شناخته شده است.

حقایقی چند در مورد شهر اصیل و تماشایی یزد

همان طور که در بند پیش به طور مبسوط اشاره شد، شهر یزد در سال ۲۰۱۷ در فهرست سازمان جهانی میراث فرهنگی یونسکو به ثبت رسیده است و از سال ۲۰۱۷ تا به امروز هنوز همچنان این شهر تنها شهری از ایران باشکوه و گرانقدر است که نامش در فهرست جهانی یونسکو وارد شده است. یکی از ویژگی‌هایی که شهر یزد را از سایر شهرها متمایز می‌کند وجود بادگیرهای بسیار آن است تا حدی که شهر یزد با لقب شهر بادگیرها شهرت پیدا کرده است. امروزه نیز شهر یزد لقب تازه‌ای را به خود اختصاص داده است که شاید دانستن آن جالب باشد.

شهر یزد در عصر و روزگار خودمان توانسته است لقب شهر دوچرخه‌ها را به خود اختصاص دهد. علت انتساب این لقب بسیار روشن و بدیهی و صد البته ارزشمند است. در واقع اهالی عزیز شهر یزد بیشترین افرادی بوده‌اند که برای آسمان و زمین ارزش قائل شده‌اند و ماشین‌های آلایندۀ محیط زیست را رها کرده‌اند و به دوچرخه‌سواری که اتفاقاً ورزشی مفرح و نشاط‌بخش است رو آورده‌اند. اتفاق خجسته‌ای که در بسیاری از شهرهای دیگر ایران زمین رخ نداد. اثر مثبت و ارزندۀ این حرکت را می‌توانیم از نبود نام یزد در فهرست شهرهای آلوده ببینیم. دانش‌آموزان ساکن در شهر یزد به دلیل آلودگی هوا از کلاس‌های درس محروم نمی‌شوند و در خانه باقی نمی‌مانند و به همین دلیل توانسته‌اند در قبولی کنکور سراسری، این دیو غول‌پیکر سیاه‌چهره، رکورد بزنند و برای سال‌های متوالی یعنی ۲۴ سال متوالی رتبۀ نخست قبولی را از آنِ خود کنند. همچنین موفقیت‌های علمی و نوع‌دوستی مردم یزد سبب شده است که افتخارات ملی و ارزشمندی در زمینۀ علم پزشکی و حتی درمان ناباروری از شهر یزد به واسطۀ مردم کوشنده و پرتلاش آن نصیب ایران زمین شود. شهر یزد با افتخار توانسته است لقبی دیگر با عنوان قطب پزشکی ایران زمین را نیز از آنِ خود کند و گوی سبقت را از سایر شهرها برباید.

حرکت‌های اصیل، مردمی و ارزندۀ دیگری نیز در شهر یزد رخ داده است. یکی از این حرکت‌ها که اتفاقاً بسیار مفید و انسان‌دوستانه به شمار می‌رود سنت نوع‌دوستانۀ قرض‌الحسنه است. آیا می‌دانستید که اولین شهری که صاحب بانک شد شهر یزد بوده است؟ و آیا می‌دانید اولین بانکی که در شهر اصیل و تماشایی یزد تأسیس شد یک صندوق امانات بود؟ مردم اصیل یزد در تمام طول تاریخ از گذشته‌های دور تا به امروز پشتیبان و یار همدیگر بوده‌اند. در این شهر به هیچ وجه نشانه‌ای از نفاق و خودبینی نخواهید دید.

نوع‌دوستی، وحدت و انسجام اهالی شهر یزد را در مراسم مذهبی مخصوصاً در روز عاشورا می‌توانید به چشم ببینید. مردم شهر یزد نخلی از جنس چوب و به قدمت شاید چند قرن دارند که هر سال، زمانی که موسم محرم و عزاداری حسینی فرا می‌رسد همه در کنار هم در میدانی به نام نخل گرد می‌آیند و نخل را بر دوش خود حمل می‌کنند و به راهپیمایی و عزاداری باشکوه حسینی می‌پردازند. عزاداری مردم شهر یزد قدمت دیرینه دارد و هر سال باشکوه‌تر از سال قبل برگزار می‌شود. این مراسم به قدری از شکوه و جلا برخوردار است که در دهۀ ۵۰ از زبان محمدتقی فلسفی لقب حسینیۀ ایران را نیز به خود اختصاص داده است. البته قرن‌ها پیش از آن نیز یعنی در قرن پنجم هجری شمسی خواجه نظام الملک طوسی لقب دارالعباده را به این شهر جذاب و تماشایی نسبت داده بوده است.

پ.ن: بنابراین القاب شهر یزد به شرح زیر قابل بیان خواهند بود؛ شهر یزد:

• شهر بادگیرها
• شهر دوچرخه‌ها
• قطب پزشکی ایران زمین
• حسینیۀ ایران
• دارالعباده

سوغات شهر یزد

شهر اصیل و تماشایی یزد یکی از آن مقاصد سفر است که به هیچ عنوان نباید از آن دست خالی برگردید. مگر می‌شود انواع و اقسام خوراکی‌ها و شیرینی‌های دلبرانه و خوشمزه و پرآوازۀ این شهر را نادیده گرفت و دست خالی از سفر بازگشت! یا مگر امکان دارد گردشگران عزیز در بازارهای پرجلا و درخشان و سنتی شهر یزد قدم بزنند و آثار و صنایع دستی باشکوه آن را ببینند و از آن همه آثار دلربا حتی یکی دوتاش را از آن خود نکنند و برای عزیزترین عزیزان خود به یادگار نیاورند

در شهر یزد آداب و رسوم، با شکوهی هرچه بیشتر برگزار می‌شود. شاید یکی از دلایل این شکوه در برگزاری آداب و رسوم مختلف ایرانی؛ احترام، اهمیت و اعتقادی باشد که مردم شهر یزد برای رسم‌های مختلف قائل هستند. علاوه بر این، شهر یزد پهنۀ پهناوری است که در آن پیروان چند دین اقامت دارند و همین امر به غنای فرهنگی در این شهر بیش از پیش افزوده است. برای مثال در این شهر بزرگ آتشکده‌ها در کنار مساجد و همچنین کلیساها و کنیسه‌ها نیز به وفور به چشم دیده می‌شوند. البته در سایر شهرها نیز هم‌جواری ادیان مختلف به چشم می‌خورد. غنای فرهنگی در شهر یزد سبب شده است که آداب و رسوم ایرانی اسلامی و همچنین آداب و رسوم ایرانی باستانی به زیباترین و باشکوه‌ترین شکل ممکن برگزار شوند.

مناسبت‌های ایرانی اسلامی از قبیل مراسم دهۀ اول محرم، مراسم ویژۀ ماه رمضان، عید فطر، عید قربان، عید غدیر، عید مبعث، اعیاد مربوط به میلاد ائمۀ مطهر و همچنین حضرت محمد (ص) و مخصوصاً عید نیمۀ شعبان هر ساله به بهترین شکل در شهر یزد با شور و شوقی وصف‌ناپذیر برگزار می‌شوند. به صورتی که عدۀ بسیاری از گردشگران برنامۀ سفر خود به شهر یزد را طوری تنظیم می‌کنند که در هنگام برگزاری این مراسم مهمان شهر اصیل و تماشایی یزد باشند. برخی از مهمترین آداب و رسومی که در شهر یزد پاس داشته می‌شوند عبارتند از:

پیشینۀ تاریخی شهر یزد

شهر اصیل و تماشایی یزد از پیشینه‌ای طولانی و پر شاخ و برگ برخوردار است. شاید به قدر چندین و چند و حتی شاید به قدر صدها کتاب برای پرداختن به پیشینۀ این شهر اصیل حرف برای گفتن وجود داشته باشد.

مخصوصاً برای گردشگران مشتاق و کنجکاو داشتن آگاهی در مورد شهر مقصد بسیار جالب توجه خواهد بود. چون شاید بتوان گفت آنچه به اماکن دیدنی یا حتی شهرها هویت می‌بخشد ماجراهایی است که در طول تاریخ از سر گذرانده‌اند. به همین دلیل میزبون اشاره‌ای مجمل به پیشینۀ این شهر باشکوه خواهد داشت تا به سفر به شهر یزد رنگ و جلایی بیشتر ببخشد.

آخرین سلسلۀ پادشاهان، پیش از ورود اسلام به ایران زمین دورۀ حکومت ساسانیان است. از این دوره می‌توانیم با عنوان دوران ایران باستان یاد کنیم. مورخان و پژوهشگران حوزۀ شناخت ایران باستان، دوران ساسانیان را به عنوان مبدأ زمان ایجاد شهر یزد معرفی کرده‌اند. البته در اعلام زمان دقیق و همچنین وجه تسمیۀ نام شهر اختلاف‌هایی وجود دارد. به عنوان نمونه، برخی از صاحب‌نظران در این حوزه بیان داشته‌اند که یزدگرد اول که چهاردهمین پادشاه ساسانی بوده است شهر یزد را بنا نهاده و با توجه به نام یزدگرد نام شهر را یزد انتخاب کرده است. همچنین این گروه اظهار داشته‌اند که نام یزد از ریشۀ یزش گرفته شده است و در زبان فارسی میانه معنای ستایش و نیایش را دارد.

پ.ن: زبان فارسی میانه به دوران اشکانیان بر می‌گردد. زبان متداول در دورۀ ساسانیان زبان پارسی دری بوده است که از آن با نام زبان پهلوی نیز یاد می‌شود.

اما گروهی دیگر از پژوهشگران ساخت و احداث شهر اصیل و تماشایی یزد را به بهرام گور، پانزدهمین پادشاه ساسانی نسبت داده‌اند. بر اساس نظر این گروه از کارشناسان بهرام گور در حال سفر به خراسان پهناور بوده است که به ولایتی با نام کثه یعنی ناحیه‌ای که در حال حاضر با نام یزد می‌شناسیم وارد می‌شود. او که از بیماری رنج می‌برده در این ولایت رخت اقامت می‌افکند و چند روزی در این ناحیه به استراحت می‌پردازد. از قضا بیماری او التیام پیدا می‌کند و اندکی بهبود می‌یابد. این بهبودی سبب می‌شود بهرام گور ولایت تازه یافته را مبارک بشمارد و به آن ناحیه علاقه‌مند شود. بهرام گور پس از سفر خود به خراسان بلافاصله دستور ساخت شهری شایسته را صادر می‌کند و آن شهر را یزدان می‌نامد. شهر تازه‌ساز در آن زمان یزدان‌گرد خوانده می‌شده است. شاید جالب باشد بدانید که در گذشته‌های خیلی خیلی دور، یعنی در ایران باستان، آن طور که از شواهد پیداست، شهرها را با پسوند گرد همراه می‌کرده‌اند. مثل سیاوش‌گرد، شهری که سیاوش بنا می‌کند یا یزدان‌گرد؛ شهری که بهرام گور بنا می‌کند. در ادامۀ این روایت آمده است که پس از گذشت چندین و چند سال، بهرام گور جان به جان‌آفرین تسلیم می‌کند و تخت شاهی به یزدگرد دوم پسر او می‌رسد. یزدگرد دوم شهر یزد را میان دو پسر خود با نام‌های فیروز شاه و بلاس شاه تقسیم می‌کند. فیروز شاه در ولایت پهناور یزد دو ده ایجاد می‌کند، او نام یکی از این دو ده را فیروزآباد مجو مرد و دیگری را فیروزآباد میبد انتخاب می‌کند.

به این ترتیب ولایت یزد می‌بالد و روز به روز رونق می‌یابد تا اینکه در دورۀ انوشیروان که عادل‌ترین پادشاه عصر به شمار می‌آمده است و بیست و دومین پادشاه ساسانی بوده بر تخت پادشاهی می‌نشیند. انوشیروان شهر اصیل و تماشایی یزد را به دخترش مهرنگار می‌سپارد و مهرنگار نیز از هیچ تلاشی برای آبادانی این شهر عزیز دریغ نمی‌کند. با کوشش مجدانۀ مهرنگار ساسانی چیزی نمی‌گذرد که شهر یزد را انبوهی از ساختمان‌های قابل توجه و چشم‌نواز در بر می‌گیرند.

پس از انوشیروان، خسروپرویز جانشین او می‌شود و به تبعیت از انوشیروان ساسانی شهر محبوب یزد را به دختران خود یعنی ایران‌دخت و توران‌دخت می‌سپارد. توران‌دخت تنها ۸ ماه در کنار خواهر به امور شهر رسیدگی کرد و پس از آن دار فانی را وداع گفت و برای همیشه مهمان آسمان شد. اما ایران‌دخت، این دختر برومند ایران زمین، از جانب خودش فردی با نام ابرند را رهسپار شهر یزد کرد و مأموریت خطیر آبادانی یزد را به عهدۀ او گذاشت. ابرند پاک‌نژاد نیز ار هیچ تلاشی در جهت عمران و آبادانی یزد باشکوه فروگذار نکرد. به این ترتیب شهر یزد روز به روز شکوفاتر شد و همچون خورشیدی درخشان بر پهنۀ ایران زمین درخشید. در حال حاضر نیز بیشترین بناهای باستانی را در شهر اصیل و تماشایی یزد خواهیم دید.

پ.ن: بدون شک بسیار احساس‌برانگیز و جذاب خواهد بود این اتفاق خجسته که در خاکی قدم برداریم که هزاران سال پیش از ما نیز رونق و شکوه داشته است و تعداد بسیار زیادی از مردم در آن خانه داشته‌اند و زندگی می‌کرده‌اند. شاید بتوان ادعا کرد که یکی از اصلی‌ترین دلایل محبوبیتِ بیش از حدِ شهرهای تاریخی، برای گردشگران کنجکاو و ماجراجو همین امر است. چون با سفر به یک شهر تاریخی می‌توانیم به نوعی در زمان سفر کنیم و اگر ذهن خیال‌پردازی داشته باشیم می‌توانیم خیلی راحت مردمان دوران گذشته را بر آن پهنه تصور کنیم که چطور به زندگی مشغول هستند و چه احساسی در مورد زندگی و اتفاقاتی که هر روز از سر می‌گذرانند دارند.

شرکت باسکول نیکو دارای نماینده فعال در استان یزد است و خریداران گرامی می توانند جهت خرید باسکول با ما تماس بگیرند و یا درخواست خود را از طریق فرم پایین صفحه ارسال کنند.