معرفی اجمالی شهر
دزفول سیویکمین شهر پرجمعیت کشور است که با مساحت نزدیک به ۴،۷۶۲ کیلومتر مربع در کنار رودخانه دز و در بخشهای جلگهای استان خوزستان واقع شده است. جمعیت دزفول طبق سرشماری سال ۱۳۹۰ مرکز آمار ایران ۴۲۰ هزار نفر بوده است. شهر در ارتفاع ۱۴۳ متری از سطح دریا و از شهرهای شمالی استان خوزستان است. دزفول به خاطر عبور رود دز از این شهر و پیشینه تاریخیاش، اهمیت ویژهای دارد.
دزفول از لحاظ وسعت دومین شهر بعد از اهواز در استان است که از سمت شمال به استان لرستان، از سمت شرق به شهرستان مسجد سلیمان و استان چهار محال و بختیاری، از غرب به شهرستان اندیمشک و شوش و از جنوب به شهرستان شوشتر و اهواز و محدود میشود.
دزفول در دامنههای زاگرس میانی جای دارد و پیشینه تاریخی آن به زمان ساسانیان بازمیگردد ولی پیش از ساسانیان هم شهری آباد بوده و بخشی از سرزمینهای امپراتوریهای ایلام و هخامنشیان بوده است. فرهنگ مردم دزفول را میتوان آمیزهای از فرهنگ کهن خوزستان دانست که مناطق اطراف آن در حدود ۵،۰۰۰ سال زیستگاه مردم این نواحی بوده است.
نامشناسی
احتمالاً نام دزفول یا «دژپل» از واژهی «پل» مشتق شده است و «دز» نیز به معنی قلعه است و منظور دژی است که عدهای نگهبان و مأمور برای حفاظت پل در آن زندگی میکردند. چنانچه پس از دوران انحطاط شوش و نیز خرابی جندی شاپور، برخی مردم این دو شهر به اطراف این دژ پناه آوردند و خانههایی ساختند و بهتدریج شهر به وجود آمده است. دزفول در اصل «اندامیش» نام داشته و تا اوایل قرن سیزدهم نیز به همین نام بوده است. معمولا دژ به معنی قلعه است ولی در اینجا منظور یک دژ طبیعی است که در ۴۸ کیلومتری دزفول در کنار رود دز قرار گرفته و یکی ازمهمترین استحکامات کوهستانی ایران به شمار میآید.
دزفول در ۸ سال جنگ تحمیلی
با آغاز جنگ ایران و عراق، دزفول یکی از شهرهایی بود که بیش از ۱۶۰ بار به آن یورش موشکی شد. این حملات بهقدری زیاد بود که اعراب نام «بلدالصواریخ» به معنی شهر موشکها را به دزفول دادند. دزفول بهعنوان شهری شناخته میشد که جزو اهداف اصلی حملات موشکی عراق بود و در ترتیب حروف ابجد موشکهای عراقی، همیشه (الف) دزفول بوده است. مردم دزفول با وجود موشکباران شدید همچنان مقاومت میکردند و نماز جمعه دزفول هر هفته با حضور مردم و رزمندگان اقامه میشد. در تاریخ ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ هواپیماهای عراقی در نخستین روز جنگ به شیوه نیروی هوایی ارتش اسراییل در جنگ شش روزه، به پایگاههای نیروی هوایی ایران یورش بردند. پایگاه چهارم شکاری دزفول (پایگاه وحدتی) یکی از این پایگاهها بود.
پس از آن نیروهای عراقی بارها به شهرهای دزفول و اندیمشک با بمب و موشک یورش بردند که متأسفانه حاصل آن هشت سال، ۲٬۶۰۰ کشته از این شهرها بود. پس از جنگ به پاس پایداری مردم دزفول این شهر، شهر نمونه نامیده شد و به پاس مقاومت و پایداری مردم دزفول در طول هشت سال جنگ ایران و عراق، چهارم خرداد در تقویم ملی ایران از سال ۱۳۹۰ بهعنوان روز مقاومت و پایداری، روز دزفول نام گذاری شده است.
اقلیمشناسی و آب و هوا
این شهرستان با زیست بوم زیبای جلگهای-کوهپایهای و کوهستانی خود در سراسر سال و بهویژه در روزهای نوروز پذیرای شمار بسیاری از گردشگران است. گرمترین و سردترین ماههای سال این شهرستان بهترتیب تیر و دی هستند. بررسی یک دوره آماری آب و هوایی نشان میدهد که حداقل درجه حرارت شهرستان دزفول ۲ درجه و حداکثر آن ۴۶ درجه سانتیگراد است. وجود دو رودخانه دز و کرخه در این منطقه سبب شده که این شهرستان دارای زمینهای حاصلخیز خوبی باشد. رودخانه دز چند کیلومتر بعد از دزفول به رود خانه کارون میریزد.
جاذبههای گردشگری
دریاچه شهیون
یکى از زیباترین دریاچههاى ایران و جهان در شمال غربی دزفول و پشت دو کوه شاداب و تنگوان شکل گرفته و چهره زیبایى به منطقه «شهیون» داده است. این دریاچه زمینهی مساعدى برای انجام ورزشهاى آبى از جمله قایقرانى، اسکى، شنا و... به وجود آورده است. وجود چند جزیره کوچک و بزرگ که روى آنها انبوهى از درختان کنار و بادام کوهى به چشم میخورد، جلوه دیگرى به دریاچه بخشیده است؛ به گونهاى که جزیره بزرگ وسط دریاچه با مساحتى بالغ بر شصت هزار متر مربع چشمانداز زیبایى را پدید آورده است.
جنگلهای دز
شهر دزفول میزبان تنوعهای طبیعی مختلفی است. در جنوب این شهرستان جنگلهای زیبای دز با غنای زیست محیطی بسیاری واقع شدهاند. منطقه حفاظت شده دز شامل پناهگاه و منطقه حفاظت شده دز است. ارتفاع منطقه دز متغیر و بین ۴۰ تا ۸۰ متر از سطح دریا است و در دو سوی رودخانه دز بهصورت دو نوار سبزرنگ قرار دارد. پوشش غالب منطقه را «درختان پده» تشکیل میدهند که بهدلیل قدرت رویش دوگانه و سریع الرشد بودن هم دارای ارزش اقتصادی و هم از نظر زیستی گونهای مناسب است. از سایر درختان و درختچههای این منطقه میتوان به سریم، گز، تمشک، کهور و... اشاره کرد. قسمتی از جنگلهای دز به بیشه عباس آباد مشهور است. بیشه عباس آباد در ۱۰ کیلومتری جنوب غربی دزفول واقع شده و در راستای حرکت رودخانه دز، بهسمت جنوب شرق، امتداد پیدا میکند.
آسیابهای آبی دزفول
آنچه امروز بهعنوان آسیابهای آبی شناخته میشود، مجموعهای از سازههای آبی است که در گذشته بهعنوان آببند و آسیاب استفاده میشدند. این مجموعه در ارتباط با جریان دایمی رود دز و همزمان با شکلگیری هسته ساسانی شهر در بستر رودخانه ساخته شده و در دورههای بعدی توسعه شهر، به فراخور نیاز ساکنان جدید شهر، توسعه یافتهاند.
پیشینه تاریخی آسیابهای آبی در ارتباط با سازه پل قدیم دزفول، مربوط به دورهی ساسانیان است ولی عمده آثار موجود از آسیابها که در سه بخش از رودخانه موجود هستند، به دورههای تاریخی صفویه و قاجاریه برمیگردد. این سازهها از مصالحی چون قلوه سنگ رودخانهای، آجر و با ملات ساروج ساخته شدهاند. فرم معماری آسیابها برگرفته از سبک معماری بومی این شهرستان بوده و بهصورت یک مجموعه به هم پیوسته ساخته شده است.
پل قدیم دزفول مهمترین اثر تاریخی شهر دزفول است که دو منطقه شرقی و غربی را به هم وصل میکند، در حقیقت یکی از راههای رابط منطقه جندی شاپور و سرزمین بینالنهرین بوده که به دستور شاپور اول ساسانی پس از پیروزی بر «والرین» امپراتور روم و با بهکارگیری اسرای رومی در سال ۲۶۳ میلادی ساخته شده است و هنوز با گذشت نزدیک به ۱۸ قرن از احداث آن و با وجود تغییر و تحولات مختلفی که در طول عمر خود داشته، هنوز بهشکل تقریبی اولیهاش، به یادگار مانده و زینت بخش و مایه افتخار این گوشه از سرزمین ما شده است. همان طور که در ابتدای مقاله اشاره شد، نام شهر دزفول (دژپل) به سبب وجود چنین بنای با شکوهی است.
پل قدیم دزفول بهدلیل اهمیت ارتباطی خود، در روزگاران گذشته در دورههای گوناگون از جمله دیلمی، صفوی، قاجار و پهلوی تعمیر و بازسازی شده است. پل تاریخی دزفول با گذشته سالیان دراز همچنان پابرجاست و بهعنوان قدیمیترین پل استوار جهان شناخته میشود. این پل به شماره ۸۴ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است و با توجه به قدمت و اثر بخشی آن، میتواند یکی از آثاری باشد که در فهرست میراث جهانی نیز به ثبت برسد.
شرکت باسکول نیکو دارای نماینده فعال در شهرستان دزفول می باشد و خریداران گرامی می توانند جهت کسب اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرند و یا درخواست خود را از طریق فرم پایین صفحه ارسال کنند.